Scroll Top
ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ
ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ
  • Το άσθμα είναι η πιο συχνή χρόνια νόσος της παιδικής ηλικίας, ένα από τα συχνότερα αίτια απουσιών των παιδιών από το σχολείο και των γονιών από την εργασία τους.
  • Την τελευταία 20ετία έχει δοθεί μεγάλη βαρύτητα στην αναγνώριση όλων των παραμέτρων που αφορούν το παιδικό άσθμα, παγκοσμίως.
  • Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του άσθματος των παιδιών και του άσθματος των ενηλίκων, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη διαφορετική προσέγγιση, εκτίμηση και θεραπεία αυτών.
  • Οι φαινότυποι του παιδικού άσθματος (το επαγόμενο από ιούς, το επαγόμενο από άσκηση και το επαγόμενο από αλλεργιογόνα) δηλώνουν την πολυπλοκότητα της νόσου.
  • Η διάγνωση του άσθματος είναι δύσκολη στην πρώιμη παιδική ηλικία.
  • Η σωστή θεραπεία του παιδικού άσθματος είναι συγχρόνως πολυκατευθυνόμενη σε διαφορετικά πεδία (εκπαίδευση, αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων, φαρμακευτικά σκευάσματα και βιολογικές παρεμβάσεις) και εξαιρετικά δυναμική (πρόγραμμα ελέγχου της νόσου, υπολογισμός κόστους και γεωπολιτικών χαρακτηριστικών).
  • Οι πρόσφατες έρευνες στοχεύουν σε μεθόδους μείωσης των εξάρσεων της νόσου, αλλά και τροποποίησης της φυσικής πορείας της.
Το άσθμα είναι μια ετερογενής νόσος, που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών , η οποία προκαλεί στένωση και δυσχέρεια στη ροή του αέρα με αποτέλεσμα την εκδήλωση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων της νόσου. Στην πρώτη παιδική ηλικία είναι συχνότερο στα αγόρια, ενώ εξισώνεται στα δύο φύλα στην εφηβεία. ΓΙΑΤΙ  ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ  Η  ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ  ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ  ΑΣΘΜΑΤΟΣ; Δεν είναι  γνωστή η ακριβής αιτία αύξησης του παιδικού άσθματος. Υπεύθυνοι θεωρούνται περιβαλλοντικοί παράγοντες, διότι οι κληρονομικοί παράγοντες είναι αδύνατον να έχουν παρουσιάζει μαζική τροποποίηση σε μικρό χρονικό διάστημα. Από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες ενοχοποιείται η μείωση της έκθεσης των παιδιών σε μικροοργανισμούς που «εκπαιδεύουν» το ανοσοποιητικό σύστημα προς ωρίμανση και Τh1 ανοσολογική απάντηση, μη-φιλική προς τις αλλεργίες. Ταυτόχρονα έχει αυξηθεί η έκθεση σε αλλεργιογόνα και ερεθιστικούς παράγοντες, όπως τα ακάρεα της σκόνης του σπιτιού, τα κατοικίδια ζώα, ο καπνός του τσιγάρου, η αιθαλομίχλη, τα μικροσωματίδια των ρυπαντών της ατμόσφαιρας, κ.α. Ο δυτικός τρόπος ζωής των αναπτυγμένων κρατών δημιουργεί ιδανικές περιβαλλοντικές συνθήκες για την ανάπτυξη του άσθματος, όπως  τα «άρρωστα κτίρια» που κατασκευάζονται με συνθήκες «αποστείρωσης» και απομόνωσης από το εξωτερικό περιβάλλον, η κακή διατροφή με τη χρήση πολλών συντηρητικών και πρόσθετων ουσιών, τα λιγότερα παιδιά στην οικογένεια, η αστική ενδοοικιακή και εξωοικιακή ρύπανση, η συχνή χρήση αντιβιοτικών, η απομάκρυνση από τη φύση  και την επαφή με το υγιές φυσικό περιβάλλον, το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους. Οι  παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης άσθματος είναι:
  • Θετικό ατομικό ατοπικό (αλλεργικό) ιστορικό (π.χ. ατοπική δερματίτιδα/έκζεμα, ρινίτιδα),
  • Θετικό οικογενειακό ατοπικό ιστορικό (π.χ. άσθμα, αλλ. Ρινοεπιπεφυκίτιδα, κνίδωση, κ.α.). Μελέτες δείχνουν αύξηση του κινδύνου άσθματος στο παιδί αν η μητέρα έχει άσθμα, ενώ ο κίνδυνος είναι μικρότερος επί άσθματος του πατέρα).
  • Προωρότητα, Χαμηλό βάρος γέννησης,
  • Έκθεση σε καπνό κατά την ενδομήτρια και τη μετέπειτα παιδική ζωή,
  • Συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις από πολύ μικρή ηλικία,
  • Παχυσαρκία,
  • Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
  • Δυτικός τρόπος ζωής.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν  σε  ένταση και  στους  μεταξύ τους συνδυασμούς στην πορεία του χρόνου. Τα συμπτώματα που εκδηλώνουν τα παιδιά που αναπτύσσουν άσθμα είναι:
  • δυσκολία στην αναπνοή, διότι οι αεραγωγοί τους (οι βρόγχοι) συσπώνται και στενεύουν, με αποτέλεσμα τη δυσκολία διέλευσης του αέρα μέσω αυτών, κυρίως στην εκπνοή,
  • αίσθημα πίεσης στο στήθος,
  • βήχας,
  • συριγμός (σφύριγμα αναπνοής) και
  • αναπνευστικά προβλήματα με την άσκηση.
Η φυσική πορεία της νόσου είναι εντυπωσιακή. Συνήθως ξεκινά στην πρώιμη παιδική ηλικία και επιμένει. Μελέτες δείχνουν ότι πολλά παιδιά που εμφανίζουν πρώιμο συριγμό  ξεπερνούν το πρόβλημα στα επόμενα χρόνια της παιδικής ηλικίας τους. Ωστόσο σε κάποια παιδιά το πρόβλημα επανεμφανίζεται σύντομα, ενώ σε άλλα επανεμφανίζεται σε άλλοτε άλλες χρονικές φάσεις της ζωής τους . Το 50-75% των παιδιών με παιδικό άσθμα επανεμφανίζει άσθμα στην ενήλικη ζωή. Η ατοπία (αλλεργική προδιάθεση) και η σοβαρότητα είναι οι δύο κύριοι παράγοντες επιμονής της νόσου. Το άσθμα συνυπάρχει ή ακολουθεί άλλες αλλεργικές καταστάσεις, π.χ. ατοπική δερματίτιδα ή/και αλλεργική ρινίτιδα. Στα παιδιά χρησιμοποιείται ο μεταφορικός όρος «ατοπική πορεία» (atopic march) για να χαρακτηριστεί η διαχρονική (προοδευτική) μεταμόρφωση αυτών των καταστάσεων στον ίδιο ασθενή. Συνεπώς, κατά την εξέταση ενός ασθματικού παιδιού πρέπει πάντα να συνεκτιμώνται συμπαρομαρτούσες νόσοι, όπως η ρινίτιδα. Η κλινική εμφάνιση του άσθματος στην παιδική ηλικία είναι δυναμική και εξελισσόμενη, εξαρτώμενη από την ανάπτυξη (ωρίμανση) του αναπνευστικού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Το άσθμα περιλαμβάνει αρκετά διαφορετικά πρότυπα νόσου (φαινότυποι ®ενδότυποι), με ξεχωριστούς πυροδοτικούς  παράγοντες και παθογενετικούς μηχανισμούς, με διαφορετική απάντηση στη θεραπεία και διαφορετική πρόγνωση. Η αναγνώριση των φαινοτύπων & ενδοτύπων είναι χρήσιμη για τη σωστή διαχείριση των ασθματικών παιδιών. Οι εξάρσεις άσθματος  προκαλούνται από αλλεργιογόνα, ερεθιστικούς παράγοντες όπως το κάπνισμα, ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, άσκηση,  συναισθηματικές μεταβολές, κλιματικές αλλαγές, ορμονικές μεταβολές, κ.α. Σε πολλές περιπτώσεις αυτές και μόνο οι εξάρσεις είναι η μοναδική κλινική έκφραση της νόσου. Η έξαρση από τους ερεθιστικούς παράγοντες  δεν αποκλείει τον αιτιολογικό ρόλο των αλλεργιογόνων στη νόσο. Η γνώση μιας αλλεργίας είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί η αποφυγή του αλλεργιογόνου θα μειώσει τη χρήση των εισπνεόμενων κορτικοειδών για τον έλεγχο του άσθματος. Τα συμπτώματα και ο περιορισμός στη ροή του αέρα μπορούν να επιλυθούν αυτόματα ή με φαρμακευτική αγωγή και υπάρχει πιθανότητα  να μην εμφανιστούν  για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν επεισοδιακές εξάρσεις άσθματος, δυνητικά επικίνδυνες για τη ζωή και υψηλό, αρνητικό κόστος  για την ποιότητα ζωής του ασθενούς και του περιβάλλοντός του και την οικονομία του ασθενούς και της κοινότητας. Η φαρμακοθεραπεία ακολουθεί μια σταδιακή προσέγγιση, με στόχο τον έλεγχο της νόσου. Το άσθμα θεωρείται ελεγχόμενο όταν τα παιδιά:
  • Δεν έχουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας,
  • Δεν έχουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας,
  • Αθλούνται, παίζουν και συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες χωρίς να εκδηλώνονται συμπτώματα άσθματος,
  • Δεν απουσιάζουν από το σχολείο, λόγω του άσθματος,
  • Δεν παρουσιάζουν επεισόδια άσθματος, δεν επισκέπτονται επειγόντως ιατρικές δομές λόγω έξαρσης άσθματος,
  • Ζουν μια απόλυτα φυσιολογική ζωή,
  • Έχουν άριστη ικανότητα συγκέντρωσης και απόδοσης στις υποχρεώσεις τους (βαθμός εξάρτησης από το άσθμα).
Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος της μακροχρόνιας αντιφλεγμονώδους θεραπείας (παιδιά και ενήλικες). Στα παιδιά τα αντιλευκοτριενικά φάρμακα (ανταγωνιστές των υποδοχέων λευκοτριενών – leukotriene receptor antagonists) είναι περισσότερο αποτελεσματικά απ’ ότι στους ενήλικες, ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τους β2-αγωνιστές μακράς δράσης (long-acting beta 2 agonists) (καλύτερη απάντηση στους ενήλικες). Σήμερα, η ανοσοθεραπεία είναι η μόνη αιτιολογική και δυνητικά ανοσοτροποποιητική θεραπεία για τους ασθενείς με αλλεργικό άσθμα. Στα παιδιά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, λόγω της πιθανότητας  μικρότερου αριθμού αλλεργιών και λιγότερων σοβαρών βλαβών του αναπνευστικού, σε σχέση με τους ενήλικες.  Στρατηγικές πρωτογενούς πρόληψης σχεδιάζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Η αποφυγή του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της παιδικής ηλικίας είναι σημεία κλειδιά για την πρόληψη του παιδικού άσθματος, με αποδεδειγμένη ισχυρή συσχέτιση αυτών.
Our website uses cookies from third party services to improve your browsing experience. Read more about this and how you can control cookies by clicking "Privacy Preferences".
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.
Privacy Policy
You have read and agreed to our privacy policy
Required