Scroll Top
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ
Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις στα φάρμακα είναι ένα μείζον πρόβλημα στην ιατρική πρακτική, έχουν υψηλό κόστος και είναι υπεύθυνες για σημαντική νοσηρότητα. Σήμερα κατηγοριοποιούνται σε δύο μεγάλους υποτύπους: στις αντιδράσεις τύπου Α (αναμενόμενες από γνωστές φαρμακολογικές ιδιότητες, ικανές να προβλεφθούν) και στις αντιδράσεις τύπου Β (μη-αναμενόμενες και περιοριζόμενες σε ευπαθή άτομα, αδυναμία πρόβλεψής τους). Η φαρμακευτική δυσανεξία αφορά ευπαθή άτομα που βιώνουν τη φαρμακολογικά αναμενόμενη τοξικότητα ενός ή περισσοτέρων φαρμάκων, αλλά σε χαμηλές ή ακόμα και υποθεραπευτικές δόσεις. Συνήθως οφείλεται σε τροποποιημένο μεταβολισμό του φαρμάκου. Οι ιδιοσυγκρασιακές φαρμακευτικές αντιδράσεις (όπως επί έλλειψης της G6PD) δεν σχετίζονται με γνωστές  τοξικές δράσεις των φαρμάκων. Συχνά ο μηχανισμός είναι ασαφής, φαίνεται όμως ότι συμμετέχουν μεταβολικοί και δομικοί παράγοντες (π.χ. οι αντιδράσεις στα ακτινοσκιαγραφικά μέσα). Οι ανοσολογικές φαρμακευτικές αντιδράσεις (φαρμακευτική  αλλεργία) είναι αποτέλεσμα ειδικών-ανοσολογικών απαντήσεων στα φάρμακα. Ανάλογα με το χρόνο έναρξης των συμπτωμάτων διακρίνονται σε άμεσες και έμμεσες. Η διάκριση μεταξύ ιδιοσυγκρασιακών και αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά σημαντική για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς λόγους. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Οι Ανεπιθύμητες Φαρμακευτικές Αντιδράσεις(ΑΦΑ ή ARDs) προσβάλλουν το 10-20% των νοσηλευομένων και περίπου το 25% των εξωτερικών ασθενών. Η πλειοψηφία είναι τύπου Α αντιδράσεις. Οι τύπου Β αντιδράσεις υπολογίζονται στο 10-15% όλων των ΑΦΑ. Από αυτές το 6-10% είναι ανοσολογικά-μεσολαβούμενες (αλλεργικές). Τα φάρμακα που προκαλούν τις πιο συχνές αντιδράσεις υπερευαισθησίας είναι:
  • τα β-λακταμικά αντιβιοτικά,
  • τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ ή NSAIDs),
  • τα ακτινοσκιαγραφικά μέσα,
  • οι νευρομυικοί αποκλειστές
  • τα αντιεπιληπτικά φάρμακα.
Οι αντιδράσεις στα τοπικά αναισθητικά είναι σπάνιες. Οι  συνηθέστερες κλινικές εκδηλώσεις των ARDs  είναι τα κηλιδοβλατιδώδη εξανθήματα και η κνίδωση. Σπανιότερες είναι οι σοβαρότερες και δυνητικά θανατηφόρες αντιδράσεις, όπως η τοξική επιδερμική νεκρόλυση, το σύνδρομο Stevens–Johnson και η ανοσοηπατίτιδα (immune hepatitis). Οι φαρμακευτικές αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν να εκδηλώνονται σ’ ένα όργανο, σε διάφορα οργανικά συστήματα (πίνακας 2) ή να είναι μονήρεις (π.χ. πυρετός).
         Πίνακας 2. Κλινικές Εκδηλώσεις των Αλλεργικών Φαρμακευτικών Εκδηλώσεων
Όργανο/Σύστημα                                                    Κλινικές Εκδηλώσεις
ΔΕΡΜΑ Κνίδωση ή/και Αγγειοοίδημα, Κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, Αλλεργική Δερματίτιδα εξ’ επαφής, σταθερό φαρμακευτικό εξάνθημα, σύνδρομο Stevens-Johnson (SJS), Τοξική Επιδερμική Νεκρόλυση (ΤΕΝ), Πολύμορφο Ερύθημα, Οξεία Γενικευμένη Φλυκταίνωση (AGEP), Αποφολιδωτική Δερματίτιδα, Φωτοδερματίτιδα, Κνησμός.
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ Βρογχόσπασμος, Βήχας, Ίνωση, Κυψελίτιδα, Πλευρίτιδα, Πνευμονική Αιμορραγία, Ηωσινοφιλική Πνευμονία, Πνευμονικές Διηθήσεις.
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ Ηωσινοφιλική Γαστρεντερίτιδα, Φαρμακευτική Χολόσταση, Ηπατοκυτταρική βλάβη.
ΝΕΦΡΟΙ Νεφρωσικό Σύνδρομο, Διάμεση Νεφρίτιδα, Σπειραματονεφρίτιδα.
ΑΙΜΑ Αιμολυτική Αναιμία, Ουδετεροπενία, Θρομβοκυτταροπενία, Ηωσινοφιλία (>400/κ.χιλ).
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΕΣ/ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ Αναφυλακτική αντίδραση (υπόταση, δύσπνοια, οίδημα λάρυγγα, κνίδωση/αγγειοοίδημα, Ορονοσία, Αγγειΐτιδα, Πυρετός, Φαρμακευτική Λεμφαδενοπάθεια, Αυτοανοσία από Φάρμακα (Φαρμακευτικός Ερυθηματώδης Λύκος, Αρθραλγίες, Πολυαρθρίτιδες, Πλευροπερικαρδίτιδα, εκδηλώσεις από ΚΝΣ και Νεφρούς).
Οι αλλεργικές αντιδράσεις ταξινομούνται και ανάλογα με το χρόνο εμφάνισης τους από τη λήψη του φαρμάκου σε:
  • Άμεσες : εκδηλώνονται εντός μίας (1) ώρας από τη λήψη του φαρμάκου. Συνήθεις εκδηλώσεις είναι: Κνίδωση, Αγγειοοίδημα, Οίδημα Λάρυγγα, Ερύθημα.
  • Ταχείες : εκδηλώνονται σε 1 έως 72 ώρες από τη λήψη του φαρμάκου. Συνήθεις εκδηλώσεις είναι: Βρογχόσπασμος, Δύσπνοια, Αγγειοοίδημα, Υπόταση.
  • Όψιμες : εκδηλώνονται μετά από 72 ώρες από τη λήψη του φαρμάκου. Συνήθεις εκδηλώσεις είναι: Κνίδωση, Κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, Ορονοσία.
  • Επιβραδυνόμενες: εκδηλώνονται μετά από ημέρες έως και εβδομάδες από τη λήψη του φαρμάκου. Συνήθεις εκδηλώσεις είναι: Σύνδρομο Stevens-Johnson, Αγγειΐτιδα, Τοξική Επιδερμική Νεκρόλυση.
Our website uses cookies from third party services to improve your browsing experience. Read more about this and how you can control cookies by clicking "Privacy Preferences".
Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.
Privacy Policy
You have read and agreed to our privacy policy
Required